Subsidiedossier IGS woonbeleid en start Energiehuis. Goedkeuring.
De raad,
Overwegingen van de gemeenteraad
● Juridische gronden
BVR 14 maart 2025 tot wijziging van het Besluit Vlaamse Codex Wonen van 2021 met betrekking tot het lokaal woonbeleid en de subsidiëring van intergemeentelijke samenwerkingsverbanden
Hoofstuk IX onder Titel VII van het Energiebesluit, inzake de subsidievoorwaarden en taken van Energiehuizen
● Aanleiding, doel en feitelijke motivering
De huidige subsidieperiode van het intergemeentelijk samenwerkingsverband loopt af op 31 december 2025. Ten laatste op 30 september 2025 moet er een nieuwe aanvraag ingediend worden bij agentschap Wonen in Vlaanderen voor de periode 2026-2031. Het subsidiedossier wordt ter goedkeuring voorgelegd aan de gemeenteraad. Daarnaast wordt er goedkeuring gevraagd om vanaf 1 januari 2026, via het IGS Woonbeleid Zennevallei, een energiehuis op te richten. Dit nieuwe energiehuis zal, na het aangaan van een overeenkomst, subsidie verkrijgen van het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA). De samenwerkingsovereenkomst met het huidige energiehuis 3Wplus wordt stopgezet.
Het intergemeentelijk samenwerkingsverband (IGS) Woonbeleid Zennevallei werd opgericht op 24 maart 2011 tussen stad Halle, het OCMW Halle, gemeente Sint-Pieters-Leeuw en het OCMW Sint-Pieters-Leeuw. Op 13 juni 2018 werd de intergemeentelijke overeenkomst aangepast door middel van een nieuwe samenwerking met OCMW Beersel en gemeente Beersel, ingaande vanaf 1 januari 2019.
IGS Woonbeleid Zennevallei is een interlokale vereniging zonder rechtspersoonlijkheid en verkrijgt sinds 2013 tot op heden een jaarlijkse subsidie vanuit agentschap Wonen in Vlaanderen en de provincie Vlaams-Brabant. Stad Halle is de beherende gemeente.
De huidige subsidieperiode van het intergemeentelijk samenwerkingsverband Woonbeleid Zennevallei loopt af op 31 december 2025. Op 14 maart 2025 werd het nieuwe regelgevend kader inzake lokaal woonbeleid goedgekeurd door de Vlaamse Regering (aanpassing Vlaamse Codex Wonen). Dit omvat ook de subsidiëring van intergemeentelijke samenwerkingsverbanden (IGS’en) rond woonbeleid. Ten laatste op 30 september 2025 moet er een nieuwe aanvraag ingediend worden bij het agentschap Wonen in Vlaanderen voor de periode 2026-2031. De goedkeuring van de gemeenteraden van de deelnemende besturen dienen toegevoegd te worden aan de subsidieaanvraag.
Daarnaast wordt er goedkeuring gevraagd aan de gemeenteraad om vanaf 1 januari 2026, via het IGS Woonbeleid Zennevallei, een energiehuis op te richten en de bestaande samenwerking met 3Wplus stop te zetten.
De verschillende acties inzake lokaal woonbeleid worden sinds 2013 uitgevoerd en gecoördineerd door de medewerkers van het IGS Woonbeleid Zennevallei. Hiertoe is er expertise opgebouwd rond de diverse woonthema’s waardoor de gemeenten hun woonbeleid op meer efficiënte manier kunnen uitwerken en uitvoeren. IGS Woonbeleid Zennevallei coördineert o.a. het lokaal woonoverleg, beschikt over een actief woonloket in de deelnemende gemeenten, organiseert verschillende acties rond het verbeteren van de woonkwaliteit, werkt samen met diverse partners, inventariseert leegstand en verwaarlozing op het grondgebied en initieert acties rond het bereiken van de kwetsbare doelgroep.
De hierboven opgesomde activiteiten van IGS Woonbeleid Zennevallei krijgen vorm vanuit de drie Vlaamse beleidsprioriteiten rond wonen, zoals bepaald door de Vlaamse Codex Wonen
1. zorgen voor een divers en betaalbaar woonaanbod afhankelijk van de woonnoden
2. werken aan de kwaliteit van het woningpatrimonium en de woonomgeving
3. informeren, adviseren en begeleiden van inwoners met vragen over wonen
Binnen elke beleidsprioriteit zijn er een aantal basisinitiatieven die moeten uitgevoerd worden in elke gemeente. Deze worden opgesomd in het subsidiedossier, opgenomen in bijlage van deze beslissing, onder rubriek 5 (p. 3-4). Via de engagementsverklaring verklaren de deelnemende gemeenten zich akkoord met de uitvoering van deze basisinitiatieven. Daarnaast kan het IGS project ook opteren voor eigen initiatieven die dienen gemotiveerd te worden via een plan van aanpak. Dit plan van aanpak staat gedetailleerd omschreven in de subsidieaanvraag onder rubriek 6 (p.4 t.e.m. 14) en omvat drie actieplannen. Deze actieplannen worden telkens gestaafd vanuit de lokale context en de huidige werking.
Via het plan van aanpak zal er ingezet worden op instrumenten in kader van een betaalbaar en/of sociaal woonaanbod, wordt het verplicht conformiteitsattest verder uitgerold in Halle en opgestart in Beersel en worden er acties ondernomen ter preventie van uithuiszettingen. Enkel actieplan 2 (verplicht conformiteitsattest) heeft implicaties op de personeelsinzet. In Halle is er hiertoe reeds een extra 0,4 VTE woningcontroleur aangesteld en in Beersel wordt er gevraagd om vanaf 2026 een extra 0,2 VTE capaciteit te vergoeden. Dit wordt (deels) gecompenseerd door de vergoeding die zal worden gevraagd voor het uitvoeren van conformiteitsonderzoeken aan de verhuurders. De huidige en toekomstige werking staat uitvoerig omschreven in de aparte nota rond de conformiteitsattesten (bijlage aan het subsidiedossier), mede met een inschatting van het aantal uit te voeren controles.
Tenslotte verklaart elke deelnemende gemeente zich, via het subsidiedossier, akkoord met het uitvoeren van een lokaal woonoverleg minimaal 2x/jaar en de verderzetting van de stuurgroep, die minimaal 2x/jaar samenkomt, ter begeleiding en ondersteuning van het project. In de stuurgroep dient vanuit elke deelnemende gemeente minstens een lid van de gemeenteraad of het college van burgemeester en schepenen worden afgevaardigd. De samenstelling van de stuurgroep staat vermeld op p. 15 van het subsidiedossier.
Voor het uitvoeren van de basisinitiatieven wordt er een basissubsidie verleend vanuit Wonen in Vlaanderen die berekend wordt op basis van het aantal huishoudens en het aandeel huurwoningen in het werkingsgebied. Voor de eigen initiatieven is er een vast bedrag afhankelijk van het aantal gemeenten binnen het IGS project. De overige kost van het project wordt gedragen door de deelnemende gemeenten, 40% volgens een gelijke verdeelsleutel en 60% op basis van aandeel huishoudens (zie bij financiële informatie voor meer details).
Het ontwerp subsidiedossier werd reeds afgestemd met Wonen in Vlaanderen en het IGS beheerscomité/stuurgroep op de vergadering van 23 juni 2025.
Naast een dienstverlening rond wonen worden burgers sinds de aanvang van het IGS project ook verder geholpen met energievragen (zoals begeleiding bij de aanvraag van verbouw- en energiepremies). Omdat de uitbouw van een energieloket sinds 2018 in feite een verplichte taak is van de energiehuizen en er sinds 2023 een verhoging is van de basissubsidie die 3wplus krijgt als energiehuis, werd er in 2024 een uitbreiding van hun aanbod in onze regio uitgebouwd middels de aanwerving van een halftijdse energieconsulent voor onze gemeenten. Tot en met 2023 werd er enkel een tweewekelijkse zitdag voorzien door 3wplus , die hoofdzakelijk werd gebruikt voor het behandelen van verbouwleningen en werd er aldus voor een groot deel beroep gedaan op het IGS woonloket voor het uitvoeren van hun verplichte activiteiten. Dit maakt dat het IGS Woonbeleid Zennevallei zowel expertise rond wonen als rond energie heeft opgebouwd.
In het nieuwe subsidiekader van Wonen in Vlaanderen moet het IGS project uiterlijk tegen 1 januari 2028 een geïntegreerd woon- en energieloket aanbieden. Als het IGS Woonbeleid Zennevallei ook optreedt als energiehuis, middels bijkomende subsidies van het Vlaams energie- en klimaatagentschap, worden de taken rond wonen en energie centraal aangestuurd en kan er werk gemaakt worden van een efficiënte en geïntegreerde werking. Dit zorgt voor een duidelijke dienstverlening naar de burger toe. Middels de extra subsidiëring kan er extra personeel worden aangeworven en zal de gemeentelijke bijdrage aan het IGS project lager liggen (zie financiële informatie)
Voor wat betreft de taken van het energiehuis onderscheiden we grosso modo drie zaken:
1. Eerstelijnsdienstverlening rond energie (Energieloket): Zoals hierboven omschreven werd deze dienstverlening, en tot op heden nog steeds in zekere mate, aangeboden door IGS Woonbeleid Zennevallei. Bijkomende expertise zal worden opgebouwd door het aanwerven van een voltijdse deskundige energie zodat er een optimaal geïntegreerd woon- en energieloket zal zijn. Momenteel wordt er nog samengewerkt met Energiehuis 3wplus, die sinds mei 2024 een energieconsulent (4 halve zitdagen per week verspreid in de drie gemeenten) ter beschikking heeft gesteld. Deze energieconsulent werkt dus ter ondersteuning van het IGS woonloket, maar de meeste vragen die worden behandeld werden voordien ook reeds via het woonloket beantwoord: In 78% van de gevallen gaat het over verbouwpremies, een kleinere 7% gaat over energiefacturen en leveranciersvergelijking. De overige 15% gaat over dossiervoorbereiding voor de leningen (zie volgend punt).
2. De verbouwlening: De Mijn VerbouwLening (Vlaamse overheid) wordt verstrekt via de energiehuizen, die als tussenpersoon optreden. Om deze rol te mogen opnemen, en aldus als energiehuis te kunnen worden erkend door VEKA, dient er een erkenning worden verkregen bij de Autoriteit voor Financiële diensten en markten (FSMA). Het VEKA betaalt aan de energiehuizen een forfaitaire vergoeding per toegekend dossier (prestatiefinanciering). Hier zijn verder geen kosten aan verbonden voor de gemeenten. De middelen voor de leningen worden ter beschikking gesteld door VEKA en PMV (participatie maatschappij Vlaanderen). Er gebeurt een rechtstreekse uitbetaling aan de aanvrager van de lening. Er werd op 10 juli 2025 een dossier ingediend bij FSMA inzake het verkrijgen van een erkenning om via het IGS Woonbeleid Zennevallei te kunnen optreden voor de leningen. FSMA heeft maximaal 60 dagen de tijd om het dossier al dan niet goed te keuren. Voor deze activiteit zal een 0,6 VTE kredietverstrekker worden aangeworven. Stad Halle treedt op als rechtspersoon via de rol van beherende gemeente binnen het IGS. Hier zijn dus geen (financiële) risico’s aan verbonden voor de gemeenten Beersel en Sint-Pieters-Leeuw.
3. De verbouwbegeleiding: Sinds januari 2025 is dit een nieuwe verplichte activiteit van de energiehuizen. Het energiehuis kan echter samenwerken met partners om dit uit te voeren. 3wplus heeft gebruik gemaakt van dit partnerschap om Klimaatpunt aan te stellen in onze regio in het huidige werkingsjaar 2025. Klimaatpunt heeft hiermee de voorbije jaren namelijk heel wat expertise opgebouwd in onze regio via de activiteit van de vroegere benovatiecoaches. De samenwerking met Klimaatpunt zal worden verdergezet in het scenario van het Energiehuis IGS Woonbeleid Zennevallei. Hiervoor zullen we, als energiehuis, een nieuwe samenwerkingsovereenkomst met Klimaatpunt aangaan via een aanbesteding. Deze samenwerking zal jaarlijks worden geëvalueerd. In het geval 3wplus energiehuis zou blijven zal er niet meer kunnen worden samengewerkt met Klimaatpunt aangezien 3wplus deze dienstverlening, aan een hoger gemeentelijk tarief, wil uitvoeren in onze regio. Deze dienstverlening wordt namelijk niet gratis aangeboden aan de gemeenten.
De schepencolleges van de deelnemende besturen gaven reeds hun principieel akkoord om de opstart van een eigen energiehuis te concretiseren zodat hiermee van start kan gegaan worden op 1 januari 2026, indien de randvoorwaarden tijdig worden vervuld, zijnde:
1. Erkenning verkrijgen van FSMA ten laatste op 30 september 2025.
2. Goedkeuring van de gemeenteraden van de deelnemende besturen ten laatste op 30 september 2025
3. Indien de twee bovenstaande punten zijn vervuld kunnen we een samenwerkingsovereenkomst aangaan met VEKA. Hiertoe vond er reeds overleg plaats met VEKA.
Zoals hierboven omschreven werken we momenteel nog met twee externe partners. Bij opstart van een eigen energiehuis zal in eerste instantie de samenwerking met Klimaatpunt worden verdergezet. De samenwerkingsovereenkomst met Energiehuis 3Wplus dateert van 2020 en is verouderd. Ook in het geval we de formaliteiten voor het IGS energiehuis niet (tijdig) zouden rondkrijgen, is een opzeg van deze samenwerkingsovereenkomst noodzakelijk. 3wplus werd reeds per e-mail op de hoogte gebracht van onze plannen. Na goedkeuring van de gemeenteraden zullen we een definitieve opzeg versturen. In het geval we goedkeuring verkrijgen van FSMA, de gemeenteraden en het VEKA zal er geen nieuwe samenwerkingsovereenkomst worden aangegaan met 3wplus vanaf 1 januari 2026. Het IGS Woonbeleid Zennevallei is dan het erkende energiehuis in de gemeenten Beersel, Halle en Sint-Pieters-Leeuw.
Binnen de statutaire overeenkomst van de interlokale vereniging is er momenteel een personeelsinzet van 4 voltijdse equivalenten voorzien (1 VTE niveau A coördinator, 2 VTE niveau B woonbegeleider en 1 VTE niveau B technisch adviseur/deskundige woningkwaliteit). Daarnaast is er, omwille van het verplicht conformiteitsattest, extra capaciteit voorzien voor woningcontroles via een extra 0,4 VTE woningcontroleur te Halle en vanaf 2026 een extra 0,2 VTE woningcontroleur te Beersel. Deze extra capaciteit valt buiten de financiële verdeelsleutel van het IGS. Voor het toekomstig team van het energiehuis zal er, via het IGS, 1 VTE deskundige energie en 0,6 VTE kredietverstrekker worden aangeworven. De statutaire overeenkomst zal hiertoe worden aangepast.
Indien het dossier van het Energiehuis IGS Woonbeleid Zennevallei definitief vorm krijgt, zal de samenwerkingsovereenkomst met VEKA en de aangepaste statutaire overeenkomst van IGS Woonbeleid Zennevallei worden geagendeerd op een volgende gemeenteraad.
Financiële informatie
Zie document in bijlage (subsidieberekening en begroting 2026)
SCENARIO ENKEL WONEN (enkel subsidiedossier Wonen in Vlaanderen)- raming 2026:
Begrote kost IGS Woonbeleid Zennevallei (4 VTE): 356.230,35 euro
Subsidie Wonen in Vlaanderen: 141.500 euro
Subsidie provincie Vlaams-Brabant: Pas duidelijkheid najaar 2025, waardoor hier momenteel geen rekening mee wordt gehouden
Netto gemeentelijke kost van 214.730,35 euro, te verdelen via verdeelsleutel 40% gelijke kost en 60% aandeel huishoudens
1. Beersel: 59.811,46 euro
2. Halle: 83.466,25 euro
3. Sint-Pieters-Leeuw: 71.452,64 eur
Daarnaast is er voor Beersel een jaarlijkse kost van extra capaciteit woningcontroleur n.a.v. het verplicht conformiteitsattest, geraamd op 14.970,76 euro (0,2 VTE). De extra kost wordt (gedeeltelijk) gerecupereerd via de vergoeding die wordt aangerekend aan de verhuurders. Er zal een kostprijs van 100 euro per onderzoek worden aangerekend (inkomsten voor de gemeente). Een 0,2 VTE woningcontroleur kan maximaal 120 onderzoeken/jaar uitvoeren.
SCENARIO WONEN & ENERGIE (subsidiedossier Wonen in Vlaanderen + samenwerkingsovereenkomst Vlaams Energie- en Klimaatagentschap) – raming 2026
Begrote kost (Energiehuis) IGS Woonbeleid Zennevallei (raming 2026 – 5,6 VTE): 479.996,45 euro
Subsidie Wonen in Vlaanderen: 141.500 euro
Subsidie Vlaams Energie- en Klimaatagentschap
1. Basissubsidie: 156.850 euro
2. Prestatiefinanciering 45.000 euro
Netto gemeentelijke kost van 136.646,45 euro, te verdelen via verdeelsleutel 40% gelijke kost en 60% obv aandeel huishoudens
1. Beersel: 38.061,80 euro
2. Halle: 53.114,83 euro
3.Sint-Pieters-Leeuw: 45.469,82 euro
+ kost extra woningcontroleur 0,2 VTE voor Beersel (idem dito scenario 1)
Het college van 3 september besliste principieel akkoord te gaan met de instap in het tweede scenario, met opstart eigen energiehuis.
● Financiering
De uitgaven worden voorzien in het financieel meerjarenplan.
VISUM FINANCIEEL DIRECTEUR
Niet van toepassing
Besluit:
Met eenparigheid van stemmen.
Artikel 1:
De OCMW raad beslist akkoord te gaan met het subsidiedossier van IGS Woonbeleid Zennevallei voor de periode 2026-2031 en dit dossier zal ingediend worden bij het agentschap Wonen in Vlaanderen.
Artikel 2:
De OCMW raad beslist akkoord te gaan met de opzeg van de samenwerkingsovereenkomst met energiehuis 3wplus en de start van een energiehuis via IGS Woonbeleid Zennevallei vanaf 1 januari 2026, indien de randvoorwaarden tijdig vervuld zijn.
Artikel 3:
Deze beslissing wordt gecommuniceerd:
Aan: | Hoe: |
Coördinator IGS woonbeleid | Besluit |